I dtuarascáil a d’fhoilsigh Cúirt Iniúchóirí na hEorpa inniu, caitear amhras ar éifeachtacht thacaíocht an Aontais don fheirmeoireacht orgánach. Tá easnaimh shuntasacha sa straitéis reatha, agus níl fís ná spriocanna don earnáil orgánach i ndiaidh 2030. Cé gur éirigh leis na billiúin euro a sholáthraíonn an Aontas go bliantúil an limistéir talún a shaothraítear go horgánach a leathnú, ní thugtar go leor airde ar riachtanais na hearnála. Mar thoradh air sin, is sainmhargadh fós é an táirgeadh orgánach, agus deir na hiniúchóirí gur dócha go mbeidh an tAontas i bhfad ón sprioc don earnáil.

Is comhchuid riachtanach í an fheirmeoireacht orgánach de straitéis ‘ón bhfeirm go dtí an forc’ de chuid an Aontais, agus tá ról aici maidir le cuspóirí comhshaoil uaillmhianacha an Aontais a bhaint amach. Le linn thréimhse 2014-2020, fuair feirmeoirí Eorpacha thart ar €12 bhilliún de thacaíocht ón gcomhbheartas talmhaíochta (CBT) chun tiontú ar an bhfeirmeoireacht orgánach nó cleachtais feirmeoireachta orgánacha a chothabháil, agus tá €15 bhilliún breise beartaithe idir seo agus 2027. Tá éagsúlacht suntasach i nglacadh na feirmeoireachta orgánaí ó bhallstát go ballstát, áfach, ó níos lú ná 5 % den limistéir talmhaíochta san Ísiltír, sa Pholainn, sa Bhulgáir, in Éirinn agus i Málta, go dtí níos mó ná 25 % san Ostair.

’Tá an talmhaíocht ag éirí níos glaise san Eoraip, agus tá ról lárnach ag an bhfeirmeoireacht orgánach. Chun rath fadtéarmach a bhaint amach, áfach, ní leor díriú ar an limistéir talún a shaothraítear go horgánach a mhéadú. Ní mór tuilleadh a dhéanamh chun tacú leis an earnáil trí chéile – an margadh a fhorbairt agus borradh a chur faoin táirgeadh”, a dúirt Keit Pentus-Rosimannus, an Comhalta den Chúirt ar a raibh freagracht as an iniúchadh. ’Murach sin, tá riosca ann go gcruthófar córas éagothrom atá go hiomlán spleách ar chistí AE, seachas earnáil rathúil atá spreagtha ag tomhaltóirí eolasacha.”

Fuair na hiniúchóirí go bhféadfadh tacaíocht CBT neamhaird a thabhairt ar chuspóirí comhshaoil agus margaidh. Mar shampla, féadann feirmeoirí airgead AE a fháil fiú mura gcuireann siad uainíocht barr ná caighdeáin leasa ainmhithe i bhfeidhm, ar bunphrionsabail iad den fheirmeoireacht orgánach. Fuair na hiniúchóirí freisin gur cleachtas dlí coiteann é údarú a fháil chun síolta neamhorgánacha a úsáid nuair atá barraí orgánacha á gcur. Tugann siad ar aire nach bhfuil aon bhealach ann faoi láthair chun a thomhas conas atá tairbhí comhshaoil teoiriciúla na feirmeoireachta orgánaí tagtha chun cinn.

Bhí CBT ceaptha feirmeoirí a chúiteamh as na costais bhreise agus an t-ioncam caillte mar gheall ar a dtiontú ón bhfeirmeoireacht thraidisiúnta go dtí an fheirmeoireacht orgánach. Ós rud é nach raibh sé de cheangal ar fheirmeoirí orgánacha aon táirgí orgánacha a tháirgeadh chun airgead AE a fháil, cuireann sé sin leis an bhfíoras gur margadh an-bheag fós í an táirgeadh orgánach, margadh nach seasann ach do 4 % de mhargadh bia iomlán an Aontais.

Ar an iomlán, tarraingíonn iniúchóirí an Aontais amhras ar straitéis an Aontais sa réimse seo. Cé go bhfuil an plean gníomhaíochta reatha níos fearr ná a réamhtheachtaí, tá gnéithe lárnacha in easnamh ann. Níl spriocanna leormhaithe ná inchainníochtaithe ann don earnáil orgánach, ná níl aon bhealach ann chun dul chun cinn a thomhas. Thairis sin, leagann na hiniúchóirí béim ar an easpa físe straitéisí tar éis 2030, rud a chuirfeadh an cobhsaíocht agus an dearcadh fadtéarmach ar fáil a bheadh ag teastáil don earnáil chun go mbeadh rath air.

Sa chleachtas, an t-aon sprioc (neamhcheangailteach) atá socraithe ag an Aontas ná an limistéir atá le saothrú go horgánach a mhéadú. Bíodh sin mar atá, tá éagsúlacht mhór ann ó thír go tír san Aontas maidir le forbairt na feirmeoireachta orgánaí agus na huaillmhianta chun í a leathnú amach, a mhéid is go bhfuil riosca ann nach mbainfidh an tAontas amach a sprioc 25 % le haghaidh 2030. Chun filleadh ar an mbóthar ceart, bheadh ar chleachtais fheirmeoireachta orgánach san Eoraip dúbailt, de réir na hiniúchóirí.

Faisnéis chúlra

Ó na 1990idí i leith, tá an tAontas ag spreagadh úsáid cleachtas feirmeoireachta atá níos inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de. Díobh sin, is í an fheirmeoireacht orgánach an t-aon mhodh táirgthe talmhaíochta atá caighdeánaithe agus rialaithe ar leibhéal an Aontais faoi láthair. Is é an aidhm don fheirmeoireacht orgánach ná bia a tháirgeadh trí shubstaintí agus próisis nádúrtha a úsáid, ar modh é a rannchuidíonn le bithéagsúlacht agus níos lú truaillithe uisce, aeir agus ithreach.

In 2022, rinneadh feirmeoireacht orgánach ar thart ar 17 mhilliún heicteár san Aontas, i.e. 10.5 % den limistéar talmhaíochta iomlán a úsáideadh.

Níos déanaí sa bhliain, foilseoidh an Chúirt Iniúchóirí tuarascáil ar bheartas lipéadaithe bia an Aontais chomh maith.