Λόγω της γεωγραφικής θέσης της, η Τουρκία αποτελεί σημαντική χώρα υποδοχής και διέλευσης προσφύγων που έχουν προορισμό την Ευρώπη. Την τελευταία δεκαετία, η χώρα έχει βρεθεί αντιμέτωπη με μεγάλη εισροή προσφύγων, ιδίως από τη Συρία. Το 2015, η ΕΕ δημιούργησε τη Διευκόλυνση για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία ως μέσο για την παροχή μεγαλύτερης χρηματοδότησης με στόχο την στήριξη του προσφυγικού πληθυσμού εντός της χώρας. Μέσω της Διευκόλυνσης διοχετεύονται στην Τουρκία 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2018, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) εξέτασε την ανθρωπιστική στήριξη που παρέχεται από τη Διευκόλυνση. Με τον πρόσφατο, δεύτερο έλεγχό του, διερεύνησε κατά πόσον η χρηματοδότηση ωφέλησε τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής, αν οι δαπάνες που έγιναν είχαν αισθητό αντίκτυπο, καθώς και τι θα συμβεί όταν κλείσουν οι στρόφιγγες της ενωσιακής στήριξης.

Σήμερα, η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 4 εκατομμύρια καταγεγραμμένους πρόσφυγες, με περισσότερα από 3,2 εκατομμύρια να είναι συριακής καταγωγής. Ο συνεχιζόμενος εκτοπισμός πληθυσμών, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο αριθμό παράτυπων αφίξεων από το Αφγανιστάν, δοκιμάζουν την κοινωνική συνοχή μεταξύ των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής τους, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της οικονομικής ύφεσης που βιώνει η χώρα. Λιγότερο από το 5 % των προσφύγων ζουν σε καταυλισμούς, με αποτέλεσμα η παρουσία τους να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις τοπικές κοινότητες. Στον απόηχο των σεισμών που έπληξαν τη χώρα τον Φεβρουάριο του 2023, οι εντάσεις γύρω από το ζήτημα των προσφύγων αυξήθηκαν περαιτέρω.

Σκοπός της Διευκόλυνσης είναι να προσφέρει στην Ένωση έναν μηχανισμό συντονισμού, με σκοπό την ταχεία, αποτελεσματική και αποδοτική κινητοποίηση βοήθειας για τους πρόσφυγες στην Τουρκία. Συντονίζει τη διάθεση συνολικά 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσού προερχόμενου κατά το ένα ήμισυ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και κατά το άλλο από εισφορές των κρατών μελών της. Η χρηματοδότηση διατέθηκε σε δύο ισόποσες δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη την περίοδο 2016-2017 και η δεύτερη την περίοδο 2018-2019. Σε μια συγκυρία επιδεινούμενων διμερών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας από το 2016, έχουν μέχρι στιγμής εκταμιευθεί περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Τι όμως έχει επιτευχθεί με τα χρήματα αυτά, και είναι βιώσιμα τα όποια αποτελέσματα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα;

Κατά τον πρώτο έλεγχο που διενήργησε το 2018, το ΕΕΣ επαίνεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ταχύτητα με την οποία κινητοποίησε πόρους, προκειμένου να αντιμετωπίσει άμεσα τις διάφορες ανάγκες. Παράλληλα, όμως, ζήτησε να βελτιωθεί η διαχείριση της Διευκόλυνσης, ώστε τα κονδύλια να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικότερα. Αυτή τη φορά, με τον δεύτερο έλεγχό του, το ΕΕΣ εξέτασε αν υλοποιήθηκαν οι συστάσεις που είχε διατυπώσει το 2018, κατά πόσον τα αναπτυξιακά έργα ανταποκρίνονταν στις ανάγκες των δικαιούχων και είχαν έναν κάποιο αντίκτυπο, καθώς και αν τα έργα είναι βιώσιμα και τα έξοδά τους εύλογα. Αξιολόγησε επίσης τις συνέπειες των σεισμών του 2023 στα έργα που χρηματοδοτήθηκαν από τη Διευκόλυνση. Ενδιαφέρεστε για τα ευρήματα του ΕΕΣ; Μείνετε συντονισμένοι – η έκθεση θα δημοσιευθεί στον ιστότοπό μας ακριβώς μετά τα μεσάνυχτα της 24ης Απριλίου.