Η ΕΕ χρηματοδοτεί τις πολιτικές της μέσω του προϋπολογισμού της. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ και οι υποστηριζόμενες από αυτόν πολιτικές βρίσκονται στο επίκεντρο του ελεγκτικού έργου του ΕΕΣ.
Μέσω του προϋπολογισμού της, η ΕΕ αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας και, συγχρόνως, στην προστασία της κοινωνικής, πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Επίσης, η ΕΕ παρέχει στήριξη σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Οι ετήσιες δαπάνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιστοιχούν στο 1 % περίπου του οικονομικού πλούτου της ΕΕ (ΑΕΕ). Συγκριτικά, οι δημόσιες δαπάνες των 28 κρατών μελών της ΕΕ ανέρχονται σε ποσοστό μεταξύ 40 και 60 % του ΑΕΕ.
Σε τι δαπανώνται οι πόροι;
Τα ανώτατα όρια των δαπανών της ΕΕ για τους ευρύτερους τομείς πολιτικής καθορίζονται σε επταετή σχέδια, τα οποία ονομάζονται «πολυετή δημοσιονομικά πλαίσια (ΠΔΠ)». Κάθε ΠΔΠ εγκρίνεται ομόφωνα από τα κράτη μέλη της ΕΕ με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η εκτέλεση των δαπανών πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ακόλουθων τομέων:
| 1. Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη |
| 1α: Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση |
| 1β: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή |
| 2. Βιώσιμη ανάπτυξη: Φυσικοί πόροι |
| 3. Ασφάλεια και ιθαγένεια |
| 4. Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας |
| 5. Διοίκηση |
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους επιμέρους τομείς δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ παρέχονται στην ειδική ενότητα: Τομείς δαπανών.
Για την περίοδο 2014-2020, το ΠΔΠ προβλέπει πληρωμές συνολικού ύψους 908 δισεκατομμυρίων ευρώ, ήτοι περί τα 130 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (σε τιμές 2011). Για κάθε τομέα ορίζεται ετήσιο ανώτατο όριο, το οποίο εκφράζεται σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων (νομικά δεσμευτικές υποσχέσεις για διάθεση κεφαλαίων, τα οποία δεν θα καταβληθούν αναγκαστικά το ίδιο έτος, αλλά μπορούν να εκταμιευθούν σε διάστημα περισσότερων οικονομικών ετών). Επιπλέον, υπάρχουν ετήσια συνολικά ανώτατα όρια για τις πιστώσεις πληρωμών (το συνολικό εγκεκριμένο για εκταμίευση ποσό εντός συγκεκριμένου έτους).
Κάθε χρόνο και εντός των ορίων του ΠΔΠ, η Επιτροπή προτείνει ετήσιο προϋπολογισμό ο οποίος (τροποποιείται και) εγκρίνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι μεγαλύτεροι τομείς δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ αφορούν τους φυσικούς πόρους (40 % των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πληρωμών το 2015), την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή (36 %), και την ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη (11 %).
Από πού προέρχονται οι πόροι;
Η ΕΕ διαθέτει ιδίους πόρους, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από τους τελωνειακούς δασμούς που εισπράττονται στα εξωτερικά εμπορικά σύνορά της και τους φορολογουμένους της (μέσω των συνεισφορών των κρατών μελών, οι οποίες υπολογίζονται βάσει του σχετικού ΑΕΕ και των εθνικών εσόδων από τον ΦΠΑ).
Ποιος διαχειρίζεται τους πόρους;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση του ετήσιου προϋπολογισμού. Η πλειονότητα των κονδυλίων τελεί υπό διαχείριση επιμερισμένη με τις αρχές των κρατών μελών. Στο τέλος κάθε οικονομικού έτους, η Επιτροπή καταρτίζει ετήσιους λογαριασμούς στους οποίους παρουσιάζει στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Ποιος εποπτεύει τη διαχείριση των πόρων;
Η Επιτροπή είναι υπόλογη για τη διαχείριση των πόρων ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως εκπροσώπου των πολιτών της ΕΕ. Βάσει των ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ελέγχει την εκτέλεση του προϋπολογισμού και χορηγεί απαλλαγή στην Επιτροπή. Σημαντικό στοιχείο της απαλλαγής είναι η ετήσια έκθεση του ΕΕΣ, η οποία παρέχει ελεγκτική γνώμη σχετικά με την αξιοπιστία των ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ, καθώς και σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται.
Ποιους πόρους ελέγχει το ΕΕΣ;
Κάθε χρόνο το ΕΕΣ διενεργεί έλεγχο των εσόδων και των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ και διατυπώνει γνώμη σχετικά με την αξιοπιστία των ετήσιων λογαριασμών, καθώς και σχετικά με τη συμμόρφωση των πράξεων εσόδων και δαπανών με τις ισχύουσες νομικές και κανονιστικές διατάξεις. Το ΕΕΣ διενεργεί επίσης ελέγχους επιδόσεων επί συγκεκριμένων τομέων του προϋπολογισμού ή επί συγκεκριμένων διαχειριστικών ζητημάτων.
Σχετικοί σύνδεσμοι