Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέπτυξε ένα σύστημα δικλίδων με ελέγχους αναφορικά με το βασικό ταμείο της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία, τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) με προϋπολογισμό 724 δισεκατομμύρια ευρώ. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) εξέτασε τον σχεδιασμό του εν λόγω συστήματος και διαπίστωσε ελλείψεις στη διασφάλιση και τη λογοδοσία όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να ελέγχουν τη συμμόρφωση των χρηματοδοτούμενων από τον ΜΑΑ επενδυτικών έργων με τους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες. Ωστόσο, ελάχιστες είναι οι επαληθευμένες πληροφορίες που έχει συγκεντρώσει η Επιτροπή από τις εργασίες της σχετικά με το κατά πόσον και με ποιον τρόπο διενεργούνται οι εν λόγω έλεγχοι σε εθνικό επίπεδο. Χωρίς διασφάλιση ως προς την τήρηση των εν λόγω κανόνων δεν υπάρχει λογοδοσία σε επίπεδο ΕΕ.
Η Επιτροπή εισήγαγε έναν νέο τρόπο για τη διοχέτευση πόρων μέσω του ΜΑΑ: πραγματοποιεί πληρωμές προς τις χώρες της ΕΕ αφότου βεβαιωθεί για την από μέρους τους εκπλήρωση των προσυμφωνημένων στα οικεία εθνικά σχέδια ανάκαμψης στόχων, μέσω της επίτευξης ορόσημων και τιμών-στόχου. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή ένα εκτενές σύνολο ελέγχων, με τους οποίους επαληθεύει τα στοιχεία που της υποβάλλουν τα κράτη μέλη προς απόδειξη της επίτευξης των εν λόγω ορόσημων και τιμών-στόχου. Εντούτοις, στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενων από τον ΜΑΑ επενδυτικών έργων, η συμμόρφωση με τους σχετικούς ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες δεν αποτελεί προϋπόθεση της πληρωμής, σε αντίθεση με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Η εν λόγω συμμόρφωση δεν καλύπτεται ούτε από τους ελέγχους που διενεργεί η Επιτροπή όσον αφορά τις αιτήσεις πληρωμών των κρατών μελών.
«Οι πολίτες θα εμπιστευτούν νέους τρόπους ενωσιακής χρηματοδότησης, μόνον εάν είναι βέβαιοι ότι τα χρήματά τους δαπανώνται σωστά», δήλωσε ο Tony Murphy, Πρόεδρος του ΕΕΣ. «Επί του παρόντος, υπάρχουν ελλείψεις από την άποψη της διασφάλισης που μπορεί να παρέχει η Επιτροπή σχετικά με το βασικό ταμείο της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία, καθώς και έλλειψη λογοδοσίας σε επίπεδο ΕΕ.»