No

​Inleiding

De COVID-19-pandemie is een van de meest ontwrichtende globale gezondheidscrises ooit: overal ter wereld had en heeft de pandemie nog steeds een grote impact op de samenleving, de economie en personen. Wat begon als een gezondheidscrisis ontwikkelde zich snel tot een sociaaleconomische crisis die werd aangewakkerd door inspanningen om de verspreiding van het virus tegen te gaan en levens te redden, en die vrijwel elk gebied van het openbare en privéleven heeft beïnvloed.

Impact en respons

De pandemie heeft een enorme en zeer ontwrichtende impact op de EU als geheel en op haar afzonderlijke lidstaten gehad. De ontwikkeling ervan was echter asymmetrisch en het tijdpad liep binnen de EU sterk uiteen. COVID-19 vormt een bedreiging voor het leven van EU-burgers en heeft onder meer de druk op de openbare gezondheidszorgstelsels van de lidstaten verhoogd. De uitbraak van de pandemie heeft ook geleid tot een plotse kentering in de economische groei.

Op de meeste terreinen die zwaar zijn getroffen door de pandemie heeft de EU slechts een beperkte bevoegdheid om op te treden. Dit is deels te verklaren door het feit dat volksgezondheid in de eerste plaats een kwestie van nationale soevereiniteit is, en deels door het feit dat de lidstaten weinig voorbereid waren en niet tot een consensus kwamen over een gemeenschappelijke respons op de crisis. Door dit gebrek aan een gecoördineerde aanpak hebben overheden vaak onafhankelijk van elkaar gehandeld bij het nemen van preventie- en inperkingsmaatregelen, het aanschaffen van apparatuur en het opzetten van herstelpakketten en regelingen voor het behoud van banen om de sociaaleconomische gevolgen te beperken.

Na een moeizame start lijken de EU​ en haar lidstaten echter beter te zijn gaan samenwerken om de sociaaleconomische gevolgen van de pandemie te verzachten. Met het herstelinstrument NextGenerationEU hebben zij niet alleen een grote mate van solidariteit laten zien, maar hebben ze zich ook op onbekend terrein begeven om de uitdagingen van de pandemie op lange termijn aan te pakken. Tegelijkertijd lijdt het geen twijfel dat COVID-19 een langdurige impact zal hebben op de manier waarop we leven en werken, waaronder de behoefte aan meer en betere samenwerking, aangezien virussen geen rekening houden met nationale grenzen.

Respons van HCI’s van de EU

De crisis had vele gevolgen, ook voor het werk van hoge controle-instanties (HCI’s) over de hele wereld. De HCI’s die lid zijn van het Contactcomité zijn geen uitzondering hierop. Zij hebben snel gereageerd op de zich ontwikkelende crisis en besloten aanzienlijke middelen toe te wijzen — zowel onmiddellijk als de komende jaren — voor het beoordelen en controleren van de respons op COVID-19. In 2020 en 2021 hebben zij meer dan 150 verslagen gepubliceerd, en momenteel zijn er nog meer dan 200 andere controleactiviteiten gaande of gepland, die in 2022 of 2023 zullen worden afgerond.

 

In juli 2021 publiceerde het Contactcomité het Controlecompendium over de respons op COVID-19. In dit compendium wordt de impact van de pandemie beschreven en wordt een overzicht gegeven van de verschillende maatregelen die in reactie daarop zijn genomen. Ook bevat het compendium samenvattingen van 17 relevante verslagen die in 2020 zijn gepubliceerd door de HCI’s van België, Cyprus, Duitsland, Letland, Litouwen, Nederland, Portugal, Roemenië, Slowakije, Zweden en de Europese Rekenkamer.

Meer informatie

Bezoek voor meer, regelmatig geactualiseerde informatie de volgende websites: