No
No

Η ΕΕ επιδιώκει την επίτευξη των στόχων της με την υλοποίηση διαφόρων πολιτικών, τις οποίες χρηματοδοτεί μέσω του προϋπολογισμού της. Μέρος της αποστολής του ΕΕΣ είναι ο έλεγχος αυτού του προϋπολογισμού και των πολιτικών που αυτός υποστηρίζει.

Σε τι δαπανώνται τα σχετικά κεφάλαια;

Κατά τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2021 2027, τα κεφάλαια που θα δαπανήσει η ΕΕ θα είναι σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με αυτά που δαπανήθηκαν την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού 2014 2020. Την τρέχουσα περίοδο, η ΕΕ θα έχει στη διάθεσή της να δαπανήσει 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ (σε τιμές 2018). Το ποσό αυτό περιλαμβάνει έως και 750 δισεκατομμύρια ευρώ για το μέσο ανάκαμψης, την πρωτοβουλία «Next Generation EU», που αποτελεί την απόκριση της ΕΕ στην κρίση της COVID-19, επιπλέον του αναθεωρημένου ΠΔΠ για την περίοδο 2021 2027, αξίας 1,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Τα 27 κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης να χρηματοδοτήσουν εν μέρει αυτό το πρόγραμμα ανάκαμψης με την έκδοση δημόσιου χρέους. Οι αποφάσεις αυτές σηματοδοτούν μια πραγματικά ιστορική στροφή στα οικονομικά της ΕΕ.

Next generation EU
© Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι ετήσιες δαπάνες της ΕΕ βάσει του ΠΔΠ αντιστοιχούν κατά προσέγγιση στο 1 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ. Συγκριτικά αναφέρεται ότι οι εγχώριες δημόσιες δαπάνες στα 27 κράτη μέλη της EΕ αντιστοιχούν περίπου στο 50 % του ΑΕΕ.

Οι δαπάνες της ΕΕ εκτελούνται ως εξής: Κάθε επτά χρόνια, με τη συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγκρίνει ένα συνολικό σχέδιο δαπανών (το ΠΔΠ), το οποίο διέπει την εκτέλεση των δαπανών σε όλους τους τομείς πολιτικής της ΕΕ για την επταετία που ακολουθεί. Κάθε χρόνο, η Επιτροπή προτείνει έναν ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ. Το ποσό που προτείνει για κάθε τομέα πολιτικής πρέπει να βρίσκεται εντός του ορίου που θέτει για το συγκεκριμένο έτος το ΠΔΠ.

Για την περίοδο 2021 2027, το ΠΔΠ προβλέπει πληρωμές συνολικού ύψους 1 074 δισεκατομμυρίων ευρώ (σε τιμές 2018), ήτοι περί τα 153 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Οι δαπάνες εκτελούνται στο πλαίσιο των ακόλουθων τομέων (για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ).

  1. Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία
  2. Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες
  3. Φυσικοί πόροι και περιβάλλον
  4. Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων
  5. Ασφάλεια και Άμυνα
  6. Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος
  7. Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση

Τα μεγαλύτερα μερίδια των δαπανών της ΕΕ υπό το ΠΔΠ 2021 2027 προορίζονται για τη συνοχή, την ανθεκτικότητα και τις αξίες (35 % των προϋπολογισμένων ποσών), τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον (33 %) και την ενιαία αγορά, την καινοτομία και την ψηφιακή οικονομία (12 %).

Συμπληρωματικά προς το ΠΔΠ 2021 2027, το μέσο NGEU έρχεται να ενισχύσει τις δαπάνες που εξυπηρετούνται μέσω νέων και ήδη προγραμματισμένων δημοσιονομικών μέσων της ΕΕ, με πρόσθετο ποσό ύψους έως και 750 δισεκατομμυρίων ευρώ (σε τιμές 2018) σε μορφή δανείων και μη επιστρεπτέας στήριξης. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) είναι το κεντρικό στοιχείο του NGEU, με 672,5 δισεκατομμύρια ευρώ για δάνεια και επιχορηγήσεις με σκοπό τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα αναλάβουν να πραγματοποιήσουν οι χώρες της ΕΕ. Το μοντέλο εκτέλεσης των δαπανών που ακολουθεί ο ΜΑΑ διαφέρει από αυτό των άλλων μέσων. Τα κράτη μέλη εισπράττουν κεφάλαια βάσει επίτευξης οροσήμων και τιμών-στόχου που συνδέονται με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, αντί της απόδοσης των εξόδων που πραγματοποιούν. Όσον αφορά πέντε προγράμματα (Αγροτική ανάπτυξη, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, InvestEU, RescEU, Ορίζων Ευρώπη), η χρηματοδότηση από το NGEU έρχεται να προστεθεί σε αυτή που διατίθεται από το ΠΔΠ 2021 2027, ενώ ένα (REACT EU) συνιστά νέα πρωτοβουλία.

Από πού προέρχονται τα κεφάλαια αυτά;

Τα κράτη μέλη έχουν αποφασίσει ότι τα έσοδα που εισπράττουν από ορισμένες πηγές αποδίδονται αυτόματα στην ΕΕ. Τα έσοδα αυτά ονομάζονται «ίδιοι πόροι». Ως έσοδα, οι ίδιοι πόροι προέρχονται κυρίως από τους τελωνειακούς δασμούς που εισπράττονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, από τις εισφορές που κάθε κράτος μέλος καταβάλλει βάσει του ΑΕΕ και από τον εθνικό ΦΠΑ. Σε αντίθεση με τον τρόπο λειτουργίας του ΠΔΠ, η χρηματοδότηση από το NGEU εξασφαλίζεται μέσω κεφαλαίων που λαμβάνει η Επιτροπή για λογαριασμό της ΕΕ υπό μορφή δανεισμού από τις κεφαλαιαγορές. Για την κάλυψη μέρους των ποσών που θα πρέπει να αποδώσει η ΕΕ σε σχέση με το NGEU προβλέπονται νέοι ίδιοι πόροι.

Ποιος διαχειρίζεται τα κεφάλαια αυτά;

Τη συνολική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ φέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ωστόσο, τα περισσότερα προγράμματα δαπανών τελούν υπό κοινή διαχείριση με τις εθνικές κυβερνήσεις, επομένως η ευθύνη της διαχείρισής τους είναι επιμερισμένη μεταξύ αυτών και της Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτελεί τον ΜΑΑ εφαρμόζοντας άμεση διαχείριση και με δικαιούχους τα κράτη μέλη. Τα κεφάλαια εκταμιεύονται άμεσα προς τα κράτη μέλη βάσει της προόδου που αυτά πραγματοποιούν με την υλοποίηση των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα οποία αξιολογούνται από την Επιτροπή και, κατόπιν, εγκρίνονται από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ποιος εποπτεύει τον τρόπο διαχείρισης των κεφαλαίων της ΕΕ;

European Parliament
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - © Ευρωπαϊκή Ένωση
Πηγή της φωτογραφίας: EP/Genevieve ENGEL

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπεί τους πολίτες της ΕΕ. Μέρος του ρόλου του είναι να αποκομίζει κάθε χρόνο τη βεβαιότητα ότι η Επιτροπή διαχειρίζεται σωστά τα ενωσιακά κεφάλαια για τα οποία είναι υπεύθυνη. Για τον σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξετάζει προσεκτικά την εκτέλεση του προϋπολογισμού, βάσει των ετήσιων λογαριασμών που καταρτίζει η Επιτροπή. Εάν αποκομίσει τη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί είναι ακριβείς και ότι τα κεφάλαια δαπανώνται σωστά, τους εγκρίνει επισήμως. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως «χορήγηση απαλλαγής». Στο σημείο αυτό παρεμβάλλεται το ΕΕΣ: στην ετήσια έκθεσή του, το ΕΕΣ διατυπώνει ελεγκτική γνώμη σχετικά με την αξιοπιστία των ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ καθώς και τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρεται στην ελεγκτική γνώμη μας όταν αποφασίζει κατά πόσον θα εγκρίνει τους λογαριασμούς της ΕΕ εξ ονόματος των πολιτών της.

Ποια κεφάλαια ελέγχει το ΕΕΣ;

Κάθε χρόνο, στο πλαίσιο των εργασιών που εκτελούμε για τη δήλωση διασφάλισης, ελέγχουμε τα έσοδα και τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ. Διατυπώνουμε γνώμη σχετικά με την αξιοπιστία των ετήσιων λογαριασμών, καθώς και σχετικά με τη συμμόρφωση των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται με τους ισχύοντες κανόνες. Τα αποτελέσματα αυτών των εργασιών μας δημοσιεύονται στην ετήσια έκθεσή μας και στις ειδικές ετήσιες εκθέσεις μας.

Διατυπώνουμε χωριστή γνώμη σχετικά με την κανονικότητα των δαπανών του ΜΑΑ.

Επιπλέον, πραγματοποιούμε ελέγχους (διερευνώντας κυρίως τις επιδόσεις, ήτοι αν οι σχετικοί πόροι δαπανώνται με σύνεση, άλλως κατά τρόπο οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό) σχετικά με συγκεκριμένους τομείς δαπανών ή πολιτικής που υποστηρίζει η ΕΕ, ή σχετικά με ζητήματα που αφορούν τον προϋπολογισμό και τη διαχείρισή του, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύονται σε ειδικές εκθέσεις.

Σχετικοί σύνδεσμοι