W ramach kontroli wykonania zadań Trybunał ocenia jakość dochodów i wydatków UE oraz sprawdza, czy stosuje się zasady należytego zarządzania finansami. Kontrole te polegają na badaniu programów, operacji, systemów zarządzania i procedur stosowanych przez organy i instytucje zarządzające funduszami UE i mają na celu ocenę, czy zasoby są wykorzystywane w sposób oszczędny, wydajny i skuteczny. Kontrole wykonania zadań obejmują szeroki wachlarz tematów ze szczególnym uwzględnieniem kwestii dotyczących wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, wartości dodanej dla UE, zarządzania finansami publicznymi oraz ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu. Wyniki tych kontroli są publikowane w sprawozdaniach specjalnych.
W ramach kontroli wykonania zadań oceniane są różne aspekty procesu interwencji publicznej, w tym nakłady (finansowe, ludzkie, materiałowe, organizacyjne oraz środki legislacyjne, które są niezbędne do realizacji programu), produkty (uzyskane w wyniku programu towary i usługi), rezultaty (bezpośredni wpływ programu na jego adresatów i odbiorców) oraz oddziaływanie (długoterminowe zmiany społeczne, które nastąpiły na skutek działań podjętych przez UE).
Standardy
Kontrole Trybunału są przeprowadzane zgodnie z międzynarodowymi standardami najwyższych organów kontroli (ISSAI) wydanymi przez Międzynarodową Organizację Najwyższych Organów Kontroli (INTOSAI). Szczegółowe zasady podejścia kontrolnego Trybunału przedstawiono w podręcznikach, normach i wytycznych, w których międzynarodowe standardy zostały dostosowane do specyficznego kontekstu kontroli w UE. Dokumenty te mają pomóc kontrolerom Trybunału w wykonywaniu zadań w sposób profesjonalny, wydajny, skuteczny i charakteryzujący się wysoką jakością.
Podręczniki
Podręczniki kontroli zawierają szczegółowe instrukcje dotyczące przeprowadzania kontroli przez Trybunał zgodnie z właściwymi standardami i z zachowaniem oczekiwanej jakości. Trybunał opracował dwa podręczniki, w których opisano trzy główne rodzaje kontroli.
Podręcznik kontroli finansowej i kontroli zgodności
W podręczniku kontroli finansowej i kontroli zgodności przedstawiono zasady wypracowane w oparciu o międzynarodowe standardy kontroli, istotne w kontekście kontroli finansowych i kontroli zgodności przeprowadzanych przez Trybunał. Zawiera on wytyczne dotyczące sposobu stosowania tych zasad w ramach corocznych kontroli prowadzących do wydania poświadczenia wiarygodności, jak również w ramach innych kontroli finansowych i kontroli zgodności przeprowadzanych przez Trybunał. Opisowi procedur w podręczniku towarzyszą informacje praktyczne w postaci list kontrolnych i szczegółowych instrukcji. Zarządzanie pracami kontrolnymi Trybunału i ich dokumentowanie odbywa się za pomocą komputerowego systemu wsparcia kontroli. Podręcznik kontroli finansowej i kontroli zgodności dostępny jest obecnie jedynie w wersji angielskiej.
Podręcznik kontroli wykonania zadań
W podręczniku kontroli wykonania zadań przedstawiono zasady wypracowane w oparciu o międzynarodowe standardy kontroli, istotne w kontekście kontroli wykonania zadań przeprowadzanych przez Trybunał, jak również ogólnie przyjęte zasady i dobre praktyki w tym zakresie. Zawarto w nim procedury i wytyczne dotyczące sposobu przeprowadzania wysokiej jakości kontroli wykonania zadań, w tym informacje, jak planować i realizować tego rodzaju kontrole oraz jak prowadzić sprawozdawczość i monitorować działania podjęte w następstwie takich kontroli. Podręcznik zachęca do stosowania profesjonalnego osądu na wszystkich etapach kontroli, co jest niezbędne, jeżeli wziąć pod uwagę różnorodność potencjalnych tematów i celów kontroli oraz metod gromadzenia i analizy danych. Zarządzanie pracami kontrolnymi Trybunału i ich dokumentowanie odbywa się za pomocą komputerowego systemu wsparcia kontroli.
Pomoc w zwalczaniu nadużyć finansowych na szkodę budżetu UE
Za zwalczanie nadużyć finansowych w UE i ochronę unijnych interesów finansowych odpowiedzialny jest Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Zgodnie z decyzją Trybunału nr 43-2017 (w której określono warunki współpracy z OLAF) Trybunał informuje OLAF o wszelkich przypadkach podejrzenia nadużycia finansowego, korupcji lub innej nielegalnej działalności przynoszącej szkodę interesom finansowym UE. Takie przypadki mogą wystąpić w trakcie prac kontrolnych prowadzonych przez Trybunał lub zostać zgłoszone przez osoby trzecie.
Prokuratura Europejska (EPPO) to nowy, niezależny urząd unijny, który odpowiada za prowadzenie postępowań przygotowawczych, wnoszenie oskarżeń oraz wytaczanie powództw przeciwko sprawcom przestępstw naruszających interesy finansowe UE. Europejski Trybunał Obrachunkowy i Prokuratura Europejska podpisały porozumienie robocze, które weszło w życie 3 września 2021 r. Określono w nim ustrukturyzowane ramy służące nawiązywaniu i podtrzymywaniu stosunków opartych na współpracy pomiędzy stronami w celu ochrony budżetu UE przy równoczesnym całkowitym poszanowaniu uprawnień Trybunału i EPPO.
Więcej informacji