Europejski Trybunał Obrachunkowy dokonał przeglądu początkowej reakcji UE na kryzys związany
z pandemią COVID-19. W ramach tego przeglądu zwrócił on uwagę na pewne wyzwania, z którymi
musi zmierzyć się UE, udzielając wsparcia państwom członkowskim na rzecz działań w zakresie
zdrowia publicznego. Do wyzwań tych należą: określenie odpowiednich ram postępowania
w obliczu transgranicznych zagrożeń zdrowia, ułatwianie realizacji odpowiednich dostaw
w sytuacji kryzysowej oraz wspieranie prac nad szczepionkami.
Kompetencje UE w obszarze zdrowia publicznego są ograniczone. Obejmują one zasadniczo
koordynację działań państw członkowskich (za pośrednictwem Komitetu ds. Bezpieczeństwa
Zdrowia), ułatwianie zakupów sprzętu medycznego (dzięki wspólnym zamówieniom w ramach
zawartych umów ramowych) oraz gromadzenie informacji i ocenę ryzyka (przez Europejskie
Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób –ECDC). Od wybuchu pandemii COVID-19 UE podjęła
dodatkowe działania w celu zaradzenia palącym problemom – ułatwiała dostawy sprzętu
medycznego i wymianę informacji między państwami członkowskimi, a także promowała
wykonywanie testów oraz badania nad metodami leczenia i szczepionkami. W okresie do
30 czerwca 2020 r. Unia przydzieliła 3% swojego rocznego budżetu na wsparcie działań w zakresie
zdrowia publicznego.
– Wyzwaniem dla UE stała się konieczność szybkiego uzupełnienia działań podjętych w ramach
przysługujących jej oficjalnie kompetencji i wsparcie inicjatyw w zakresie zdrowia publicznego
podjętych w reakcji na kryzys związany z pandemią COVID-19 – podkreśliła Joëlle Elvinger, członkini
Trybunału odpowiedzialna za ten przegląd. – Jest jeszcze zbyt wcześnie, by przeprowadzić kontrolę
podjętych działań bądź ocenić oddziaływanie unijnych inicjatyw w obszarze zdrowia publicznego
związanych z COVID-19. Niemniej dotychczasowe doświadczenia mogą stać się podstawą do
sformułowania wniosków na potrzeby ewentualnej przyszłej reformy unijnych kompetencji w tej
dziedzinie.