​

De EU streeft haar doelstellingen na door beleid uit te voeren. Zij financiert dit beleid uit haar begroting. Het werk van de ERK omvat de controle van deze begroting en het beleid dat hiermee wordt ondersteunt.

Waaraan wordt het geld uitgegeven?

Tijdens het meerjarig financieel kader (MFK) 2021 2027 zal de EU aanzienlijk meer uitgeven dan in de vorige programmeringsperiode 2014 2020. In deze periode zal de EU 1,8 biljoen EUR kunnen uitgeven (uitgedrukt in prijzen van 2018). Dit bedrag omvat tot 750 miljard EUR voor het herstelinstrument, het initiatief “NextGenerationEU” (NGEU), als respons van de EU op de COVID-19-crisis, bovenop een herzien MFK 2021 2027 ter waarde van 1,1 biljoen EUR. De 27 lidstaten zijn ook overeengekomen dit herstelprogramma gedeeltelijk te financieren door staatsschuldemissies. Deze besluiten markeren een echte historische verschuiving in de financiën van de EU.

De jaarlijkse MFK-uitgaven van de EU zijn gelijk aan ongeveer 1 % van het bruto nationaal inkomen (bni) van de EU. Ter vergelijking: de binnenlandse overheidsuitgaven in de 27 EU-lidstaten maken ongeveer 50 % van het bni uit.

De EU-uitgaven, zo werkt het: Om de zeven jaar stelt de Raad van de Europese Unie, met instemming van het Europees Parlement, een algemeen uitgavenplan (het MFK) vast waarin de uitgaven op alle beleidsterreinen van de EU voor de volgende periode van zeven jaar worden geregeld. Elk jaar stelt de Commissie een jaarlijkse EU-begroting voor. De bedragen die zij voor elk beleidsterrein voorstelt, moeten binnen het voor dat jaar in het MFK vastgestelde maximum liggen.

Voor de periode 2021 2027 voorziet het MFK in betalingen ter waarde van in totaal 1 074 miljard EUR (in prijzen van 2018), ongeveer 153 miljard EUR per jaar. De uitgaven vinden plaats onder de volgende rubrieken (klik hier voor meer informatie).

Het grootste deel van de uitgaven in de begroting van het MFK 2021 2027 van de EU gaat naar cohesie, veerkracht en waarden (35 % van de begrote bedragen), natuurlijke hulpbronnen en milieu (33 %) en eengemaakte markt, innovatie en digitaal beleid (12 %).

Naast het MFK 2021 2027 versterkt het NGEU-instrument de uitgaven via nieuwe en al geplande EU-begrotingsinstrumenten met een aanvullend bedrag van maximaal 750 miljard EUR (in prijzen van 2018 in de vorm van leningen en niet terug te betalen steun). Centraal in NGEU staat de herstel- en veerkrachtfaciliteit (Recovery and Resilience Facility, RRF), in het kader waarvan 672,5 miljard EUR aan leningen en subsidies beschikbaar wordt gesteld om hervormingen en investeringen van de EU-landen te ondersteunen. Het uitgavenmodel van de RRF verschilt van dat van andere instrumenten. De lidstaten krijgen middelen naar gelang zij mijlpalen en streefdoelen bij de uitvoering van hervormingen en investeringen halen en niet ter vergoeding van kosten. Voor vijf programma’s (plattelandsontwikkeling, Fonds voor een rechtvaardige transitie, InvestEU, RescEU, Horizon Europa) komt de financiering uit NGEU bovenop de financiering in het kader van het MFK 2021 2027, terwijl er één (React-EU) een nieuw initiatief is.

Waar komt het geld vandaan?

De lidstaten hebben besloten dat de inkomsten die zij uit een aantal bronnen ontvangen, automatisch aan de EU zullen worden overgemaakt. De ontvangsten uit deze bronnen worden “eigen middelen” genoemd. De ontvangsten uit eigen middelen zijn voornamelijk afkomstig van douanerechten die aan de buitengrenzen van de EU worden geïnd, ontvangsten die elke lidstaat bijdraagt op basis van zijn bni, en nationale btw-ontvangsten. In tegenstelling tot het standaard-MFK wordt de NGEU-financiering gedekt door middelen die de Commissie namens de EU op de kapitaalmarkten heeft geleend. Het is de bedoeling dat nieuwe eigen middelen een deel van de terugbetalingen van de EU in verband met NGEU dekken.

Wie beheert het geld?

De algemene verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de jaarlijkse EU-begroting berust bij de Europese Commissie. De meeste uitgavenprogramma’s worden echter samen met de nationale overheden beheerd, dus de verantwoordelijkheid voor deze programma’s wordt gedeeld door de nationale overheden en de Commissie. De Europese Commissie voert de RRF uit onder direct beheer met de lidstaten als begunstigden. De middelen worden rechtstreeks aan de lidstaten uitbetaald op basis van de vooruitgang bij de uitvoering van hun nationale herstel- en veerkrachtplannen, die door de Commissie worden beoordeeld en vervolgens door de Raad van de Europese Unie worden goedgekeurd.

Wie houdt toezicht op de wijze waarop de EU haar geld beheert?

Het Europees Parlement vertegenwoordigt de burgers van de EU. Een van de taken van het Parlement is om elk jaar na te gaan of de Commissie het EU-geld waarvoor zij verantwoordelijk is, correct heeft beheerd. Daartoe onderzoekt het Europees Parlement de uitvoering van de begroting nauwgezet op basis van de door de Commissie opgestelde jaarrekening. Als het ervan overtuigd is dat de rekening juist is en de middelen naar behoren zijn besteed, keurt het deze officieel goed, een proces dat bekend staat als “het verlenen van kwijting”. Hier speelt de ERK een rol: in haar jaarverslag geeft de ERK een controleoordeel af over de betrouwbaarheid van de jaarrekening van de EU en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen. Het Europees Parlement verwijst naar ons controleoordeel wanneer het beslist of het de rekeningen van de EU namens EU-burgers goedkeurt.

Welk geld controleert de ERK?

Elk jaar controleren we als onderdeel van onze werkzaamheden voor de betrouwbaarheidsverklaring de ontvangsten en uitgaven in het kader van de EU-begroting. Wij geven een oordeel over de betrouwbaarheid van de jaarrekening en over de vraag of de onderliggende verrichtingen in overeenstemming waren met de regels. De resultaten van deze werkzaamheden publiceren we in ons jaarverslag en in onze specifieke jaarverslagen.

Wij brengen een afzonderlijk oordeel uit over de regelmatigheid van de RRF-uitgaven.

We verrichten ook andere controles (waarbij we met name de prestaties controleren, d.w.z. of het geld verstandig is besteed: zuinig, doelmatig en doeltreffend) inzake specifieke uitgaven- en beleidsterreinen die de EU ondersteunt, of inzake begrotings- en beheersthema’s. Hierover brengen we speciale verslagen uit.

Gerelateerde links