De behoefte aan externe controle van de EU‑financiën

Bij de oprichting van de Europese Gemeenschap werd een kleine controlecommissie ingesteld om haar financiën te controleren. In de loop der tijd is de begroting van de Gemeenschap gegroeid en heeft het Europees Parlement de verantwoordelijkheid voor de begrotingscontrole op zich genomen. Het werd duidelijk dat de controlecommissie niet langer over voldoende bevoegdheden of middelen beschikte om haar taken uit te voeren.

De ERK wordt het “financiële geweten” van de Europese Gemeenschap

Heinrich Aigner, de voorzitter van de Commissie begrotingscontrole van het Europees Parlement, onderkende de tekortkomingen van de controleregelingen van de Europese Gemeenschap en pleitte voor de oprichting van een echt onafhankelijk extern controleorgaan. Dat werd de Europese Rekenkamer. De ERK werd bij het Verdrag van Brussel van 22 juli 1975 opgericht, werd gevestigd te Luxemburg en begon haar werkzaamheden in oktober 1977. Hans Kutscher, de president van het Europese Hof van Justitie, noemde haar destijds “het financiële geweten van de Gemeenschap”.

DE ERK wordt een EU-instelling

Toen op 1 november 1993 het Verdrag van Maastricht in werking trad, kreeg de ERK de status van volwaardige Europese instelling. Het feit dat zij nu dezelfde status had als de Commissie, de Raad en het Parlement versterkte haar onafhankelijkheid en gezag. Bij het Verdrag van Maastricht kreeg de ERK ook de taak een jaarlijkse verklaring over de betrouwbaarheid van de rekeningen van de EU en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen af te geven.

Het controlemandaat van de ERK wordt uitgebreid

De rol van de ERK werd verder versterkt door het Verdrag van Amsterdam, dat in 1999 in werking trad. Het Verdrag breidde de controlebevoegdheden van de ERK uit tot meer beleidsterreinen en formaliseerde haar rol bij fraudebestrijding.

De ERK gaat nauwer samenwerken met de lidstaten

In het Verdrag van Nice, dat in 2001 werd ondertekend, werd gewezen op het belang voor de ERK van samenwerking met de nationale controle-instanties van de lidstaten.

In het Verdrag van Lissabon, dat op 1 december 2009 in werking trad, werd het mandaat van de Rekenkamer opnieuw bevestigd. Het verdrag bracht ook wijzigingen aan in de manier waarop de EU‑middelen worden beheerd en waarop er toezicht op wordt gehouden, door de begrotingsbevoegdheden van het Europees Parlement te versterken en door de verantwoordelijkheid van de lidstaten voor de uitvoering van de begroting te benadrukken.

De ERK ontwikkelt zich om te beantwoorden aan de behoeften van de groeiende EU

Met de ontwikkeling van de EU is de structuur van de ERK veranderd. De ERK is gegroeid van 9 leden en 120 personeelsleden in 1977 tot inmiddels 27 leden en bijna 900 personeelsleden uit alle lidstaten.

Sinds haar totstandkoming in 1977 heeft de ERK ernaar gestreefd, bij te dragen aan de verbetering van het financieel beheer van de EU door hoogwaardige, actuele producten voort te brengen. Gedurende die periode heeft de EU nieuwe lidstaten verwelkomd, nieuwe verantwoordelijkheden op zich genomen, een ruimere begroting gekregen en nieuwe organen op Europees niveau opgericht; dit alles wordt in aanmerking genomen in het werk van de ERK.

Het aantal publicaties is aanzienlijk toegenomen ten opzichte van de twee adviezen die zij uitbracht in het eerste jaar dat zij operationeel was. De ERK publiceert nu jaarverslagen, betrouwbaarheidsverklaringen, specifieke jaarverslagen, speciale verslagen, adviezen en analyses. De afgelopen jaren is zij meer prioriteit gaan geven aan het controleren van de resultaten van het EU-beleid en het geven van advies over hoe de prestaties kunnen worden verbeterd.